آشنایی با نژاد های گاوی-نژاد بومی «سرابی»
گاو سرابی:
تاریخچه
در مورد پیدایش این توده ژنتیکی در ایران و نیز در منطقه سراب دیدگاههای مختلفی توسط مردم بومی مطرح میشود که به برخی از آنها اشاره میشود. گروهی به نقل از گذشتگان معتقدند که این نژاد در زمانهای قدیم بهوسیله تعدادی از خوانین سراب از منطقه دیگری به سراب آورده شده است و گروهی معتقدند که یک توده گاو توسط یکی از سران ایل شاهسون از قرهباغ به این منطقه وارد شده و با گاوهای بومی منطقه آمیزش یافته و گاوهای سرابی از آنها بهوجود آمدهاند. عدهای دیگر نیز عقیده دارند در حدود سیصد سال پیش، اجداد این نژاد از دیگر نقاط به این منطقه آورده شده است. نظریهای نیز وجود دارد مبنی بر آن که قبل از مشروطیت شخصی به نام امیر بهادر تعدادی گاو از کشور روسیه تزاری وارد سراب نموده و پس از آمیزش با گاوهای بومی منطقه باعث پیدایش گاوهایی شد که بهنام نژاد یا توده گاو سرابی معروفاند.
پراکنش
پراکندگی نژاد سرابی عمدتاً در منطقه سراب و اطراف شهرستانهای میانه، اردبیل، خوی و اطراف گردنه حیران بوده و توسط دامداران سنتی نگهداری میشود و از جوانه گاوهای نر سرابی در اکثر شهرستانهای کشور جهتپرواربندی استفاده میشود.
خصوصیات ظاهری
رنگ بدن
رنگ گاوهای سرابی با طیفهای متنوعی دیده میشود و بهطور کلی از زرد روشن تا قهوهای سوخته متغیر است. در بین آنها گاوهایی به رنگ زرد با لکههای سفید نیز دیده میشود. در بعضی از گاوها نیز بر روی گردن و شانه، موهای سیاه رنگ دیده میشود. رنگ پوزه و اطراف چشمها و فرج قهوهای، سفید، کرم، سیاه، خاکستری و یا مخلوطی از رنگهای فوق میباشد. پستان گاو سرابی از موهای زرد روشن و نرم پوشیده شده است.
وضعیت سر
اندازه سر نسبتاً کوچک ولی طویل با پوزهای کشیده میباشد که قوس پیشانی در آن کاملاً مشهود است. در محل پیشانی موهای اضافی روییده و اکثراً شاخ وجود دارد. شاخ گاوهای سرابی کوتاه، به طرف عقب خمیده و رنگ آن از سیاه تا سفید متغیر است.
گاوهای سرابی دارای چشمی براق و رنگ دور حدقه به ترتیب فراوانی قهوهای کم، سیاه و مخلوطی از رنگهای فوق میباشد.
وضعیت گردن
گاو نر سرابی دارای کوهان بزرگ و غبغب کشیده و چیندار در سرتاسر گردن میباشد.
وضعیت بدن:
اکثر گاوهای سرابی، از دید پهلو، دارای بدنی ذوزنقهای شکل میباشند.
میانگین تولید شیر در هر دوره 700- 1900 لیتر
میانگین تولید شیر در هر روز 6/1 – 9/4
میانگین دوره شیردهی 210 روز
میانگین درصد چربی 4/3 –
4/9
میانگین افزایش وزن روزانه 900 گرم